Trouw
18 februari 1943 t/m 1 mei 1945
Trouw was een illegaal blad waarvan het eerste nummer begin februari 1943 onder de naam Oranje-Bode verscheen, gemaakt ter gelegenheid van de geboorte van prinses Margriet. Op 18 februari 1943 verscheen de eerste Trouw. Nadat enkele verzetsmensen bij Vrij Nederland waren vertrokken na een intern conflict, zetten ze dit eigen blad op. De krant werd verspreid en gemaakt met hulp van de Knokploeg (KP) Meppel. Trouw had een orthodox-protestante insteek. Het blad verscheen 1 à 2 keer per maand en werd in duizenden uitgaves over het hele land verspreid. Er waren al vanaf begin 1943 verschillende provincieleiders die de verspreiding van de krant plaatselijk coördineerden.
Zo ook in Zeeland. Trouw bereikte Zeeland vanuit Zuid Holland. Simon Willemse hielp met de verspreiding van de krant, die met koffers vanuit Rotterdam aankwam. De Trouw-tak in Zeeland had goede contacten met de LO en LKP in Zeeland, die hielpen met de verspreiding. Arrestaties van Trouw-medewerkers zorgden ervoor dat de krant Zeeland minder goed bereikte. Begin 1944 besloot men daarom zelf de krant te gaan uitgeven. Jacques de Smit, drukker van beroep, ging dit vanuit Souburg doen. Dat was niet het enige wat hij voor het verzet drukte. Zo maakte hij bijvoorbeeld ook vervalste passagebewijzen om ’s avonds veilig over straat te kunnen. Hij had goed contact met een andere verspreider van Trouw, Jan van Alten. Toen de Duitsers opriepen tot het selecteren van mensen als spitter (gedwongen arbeiders die bijvoorbeeld loopgraven moesten aanleggen), stuurde van Alten erop aan samen met de Trouw ook protest-pamfletten te drukken. Die moesten de Zeeuwen en hun burgemeesters ertoe aanzetten in verzet te komen tegen de Duitse opdracht. Achttienduizend uitgaves van Trouw met pamfletten werden in korte tijd gedrukt en verspreid.
Trouw medewerkers werden zwaar vervolgd. In augustus 1944 werden honderddertig medewerkers van de Trouw opgepakt, waaronder Wim Speelman. Men kwam voor de keuze te staan om óf Trouw geheel te stoppen, óf er zouden medewerkers geëxecuteerd worden. Men koos ervoor niet akkoord te gaan met het ultimatum. Naar alle waarschijnlijkheid was het ultimatum doorgestoken kaart en zouden de Duitsers, ongeacht wat de Trouw groep besloot te doen, de medewerkers toch ter dood hebben veroordeeld. Drieëntwintig Trouw-medewerkers worden op 9 en 10 augustus 1944 in Kamp Vught geëxecuteerd. Trouw bleef met zo’n 250.000 oplages tot de bevrijding verschijnen.
Trouw. 29 augustus 1944. Beeld: NIOD.
Portret van Irene Doornbos, koerierster van zowel Trouw als de LO Zeeland. Foto: Verzetsmuseum Amsterdam.
Affiche van Trouw. Beeld: NIOD.
Pamflet uitgegeven door het illegale blad Trouw. Beeld: NIOD.
Trouw. 6 mei 1943. Beeld: NIOD.
Spotprent uit de Trouw. Midden november 1943. ‘Adolf de Hardloper’. Beeld: NIOD.
Enkele betrokkenen
Simon Willemse ( *1920 - ✝︎2016 )
Simon Willemse verspreidde in Oostkapelle pamfletten waarin hij het koningshuis verdedigde. Samen met zijn verloofde, die goed kon stencilen, konden ze hun reikwijdte vergroten. Er werd besloten geen eigen blad uit te geven, maar in plaats daarvan met Trouw in zee te gaan. Langzaam ontwikkelde zich een netwerk over heel Zeeland. Willemse werd een belangrijke verspreiding van het blad. Hij was ook betrokken bij een distributiekraak in Sint Laurens, dit leidde uiteindelijk tot zijn arrestatie. Hij kwam in het Oranjehotel terecht en zat vast in een Duitse strafgevangenis tot het einde van de oorlog.
Jan van Alten ( *1921 - ✝︎2015 )
Jan van Alten had goed contacten met Simon Willemse. Zij werkten samen met de inzameling van voedsel voor gevangenen in Kamp Vught en van Alten werd steeds meer betrokken bij de verspreiding van Trouw in Zeeland. Ook werkten ze samen bij de overval op het distributiekantoor van Sint Laurens. Na Willemse zijn arrestatie, werd van Alten steeds meer betrokken in de centrale organisatie van de Zeeuwse Trouw en werkte hij samen met de drukker Jacques de Smit. Ook was hij gelieerd aan de Groep Albrecht, een spionage groep in Noord Brabant.
Willem Pieter Speelman ( *1919 - ✝︎1945 )
Wim Speelman was de mede-oprichter van de illegale krant Trouw. Samen met zijn vriendin Willemiena Bouwman, bijgenaamd “Mien van Trouw”, verspreidde hij ook de krant. Speelman verspreidde daarnaast pamfletten en werkte mee aan Vrij Nederland.
Op 9 december 1942 werd hij gearresteerd, maar wist hij te ontsnappen. Op 29 januari 1945 werd Speelman opnieuw gearresteerd en op 19 februari bij Halfweg geëxecuteerd.